وگانیسم یا گیاه خواری سبکی از زندگیست که انواع متفاوتی دارد. در بالاترین حد آن که وگانیسم مطلق یا گیاه خواری مطلق نامیده میشود مصرف تمامی محصولات و فراورده های حیوانی منع شده است و حتی با پوشیدن لباس چرم و … که با کشتن حیوانات بدست می آید نیز مخالف است.
گروه دیگری از گیاه خواران مصرف سبزیجات و حبوبات را در کنار فراورده های حیوانی مانند عسل ، شیر ، تخم مرغ توصیه می کنند و تنها خود را از خوردن گوشت حیوانات منع می کنند.
عده ای دیگر ممکن است برای دوره ی کوتاهی که هدف می تواند رژیم لاغری و یا بیماری خاصی باشد ، گیاه خوار شوند.
گاهی در گیاه خواری یا وگانیسم ممکن است بحث خام خواری نیز مطرح شود که این گروه حتی با پختن گیاهان نیز مخالف اند و معتقدند که باید گیاهان را خام مصرف کرد.
به طور کلی گیاه خواری با اهداف متفاوتی مانند حمایت از حقوق حیوانات ، رژیم غذایی سالم ، حفظ محیط زیست و … ممکن است همراه باشد.
ميوه و سبزی ها در برنامه غذايي اهميت زيادي دارند و كساني كه به مصرف سبزيها، ميوهها و غلات بهخصوص غلات سبوسدار رو ميآورند، افراد سالمتري هستند. از سوي ديگر مصرف بيشتر ميوهها، سبزيها، غلات و حبوبات با پوست آنها و مصرف كمتر گوشتهاي فراوري شده خطر ابتلا به سرطانها را كاهش ميدهد. همچنين باعث تناسب اندام بيشتر و جلوگيري از چاقي و بيماريهاي قلبي و عروقي خواهد بود. رژيم گياهخواري اگر درست برنامهريزي شود، بهخصوص در افرادي كه گوشت و چربي زيادي استفاده ميكنند، ميتواند باعث كاهش وزن شود. فايده ديگر اين رژيم غذايي پايين آمدن اوره، كلسترول و چربي خون است و بدن با گياهخواري از مواد زائد پاكسازي ميشود. اين مواد زائد مشخصا مربوط به سمومي است كه در گوشت حيوانات وجود دارد. همچنين ممكن است در دامپروريها به حيوان هورمون داده شده باشدكه در اين صورت گوشت آن، داراي هورمونهايي است كه وارد بدن مصرفكننده ميشود و داشتن رژيم گياهخواري بدن را از اين سموم پاك خواهد كرد. كمبود چربي در رژيم گياهخواري سبب جلوگيري از سرطان پروستات ميشود و بهعلت بالا بودن ميزان فيبر غذايي از يبوست و بروز سرطان روده بزرگ جلوگيري ميكند.
براي يك فرد سالم استفاده از همه گروههاي غذايي بهطور متعادل ضروري است مگر اينكه بتوان عناصر كليدي مورد نياز بدن مانند آهن، روي كلسيم، ويتامين D و امثال اينها را كه منبع اصليشان مواد غذايي حيواني هستند به گروههاي غذايي گياهي اضافه كرد. يكي از مهمترين مواد مورد نياز بدن كه در هيچ گياهي يافت نميشود، ويتامين B12 است؛ ويتاميني حساس و حياتي كه براي خونسازي و تكثير سلولي اهميت دارد و تنها در منابع حيواني مانند جگر، شير، پنير و تخممرغ يافت ميشود. بنابراين وقتي يك رژيم گياهخواري صرف را شروع ميكنيد، ممكن است بهشدت دچار فقر اين ويتامين شده و به بيماريهايي مثل كمخوني، مسموميت و مشكلات پوستي دچار شويد. ايراد ديگر اين رژيم آن است كه تنوع و تعادل ندارد. مواد غذايي حاوي پروتئين و نشاسته در چنين رژيمي كم است و همين ميتواند منجر به كمبودهاي تغذيهاي شديد شود. بنابراين اگر قرار است به اين رژيم روي آوريد بهتر است گياهخواري با شير، تخممرغ و عسل همراه كنيد. يادتان باشد در غذاخوردن فقط قرار نيست معده را راضي كنيد، بلكه همراه غذايي كه ميخوريد بايد ويتامينها، مواد معدني، اسيدهاي آمينه و تعداد زيادي تركيبات شيميايي در اختيار بدن قرار گيرد. اين تركيبات مختلف را نميتوانيد فقط از يك گروه غذايي بهدست بياوريد. بنابراين از همه گروههاي غذايي مثل نان، غلات، سبزي، ميوه، لبنيات و گوشت استفاده كنيد.
معمولا ذهن هر فرد به غذا هایی که سال ها خورده است عادت کرده و ممکن است عدم خوردن آن ها کمی سخت باشد. اما برای شروع هرکاری باید هدف داشته باشیم و گیاه خوار شدن هم مستثنا از این امر نیست. پس ابتدا بدانید که چرا گیاه خوار میشوید و هدف اصلی که قرار است از این راه به آن برسید چیست. اگر تمایل زیادی به مصرف گوشت دارید می توانید به صورت دوره ای مصرف گوشت را کم کرده و با جایگزین گیاهی مناسب مواد لازم بدن خود را تامین کنید.