یکی از مشکلاتی که مردم پس از پیشرفت جامعه و افزایش سرعت زندگی با آن مواجه شدند کم توجهی به سبک زندگی و تغذیه مناسب می باشد. مصرف فست فود ها و همچنین تنقلات سرخ شدنی که حاوی چربی ترانس هستند یکی از عوامل مهم کبد چرب اند. یکی از وظایف مهمی که کبد بر عهده دارد سوخت و ساز چربی می باشد. کبد چرب حاوی مقدار زیادی چربی ،که بالای 5 گرم از وزن 100گرمی کبد را تشکیل می دهد، است.
کبد چرب
کبد بالقوه توانایی ترمیم خود را دارد اما افزایش چربی در کبد می تواند باعث از بین رفتن کارکرد صحیح سلول های کبد شود و سبب شود تا دیگر کبد که اندام مهمی برای سوخت و ساز چربی هاست به درستی فعالیت نکند و پس از گذشت زمان چربی در کبد رسوب کرده و کبد چرب را ایجاد کند.
به طور کلی هر علتی که سبب شود سلول کبد به درستی کار خود را انجام ندهند باعث رسوب چربی در کبد می شود. از مهمترین عواملی که کبد را از کار می اندازند میتوان به چاقی و اختلال در چربی‌های خون، بیماری دیابت، مصرف مشروبات الکلی، بدغذایی و سوء تغذیه، ژنتیک، مصرف برخی از داروهای کورتون‌دار مثل پردنیزولون، داروهای ضد تشنج مانند اسیدوالپروئیک و مصرف بی‌رویه هورمون‌ها اشاره کرد.
انواع کبد چرب
کبد چرب به طور کلی شامل دو دسته کبد چرب الکلی و غیر الکلی میباشد.
کبد چرب الکلی (ALD) و استاتوهپاتیت الکلی که در اثر مصرف بیش از حد الکل ایجاد می شود و کبد چرب غیر الکی (NAFLD) و استاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) که علت اصلی آن سبک زندگی نادرست و ژنتیک می باشد ، در سه نوع یا گرید(grade) مختلف درجه بندی شده است.
کبد چرب نوع اول
مرحله ابتدایی چرب شدن کبد و تجمع ساده چربی ها در سلول های کبد می باشد. معمولا در این مرحله نشانه های خارجه بروز نکرده و تنها سطح خارجی کبد مبتلا به چربی شده.
کبد چرب نوع دوم
کبد چرب نوع دوم و سوم حادتر از کبد چربی نو اول میباشد. در این مرحله تجمع چربی توانسته به برخی از سلول های کبد آسیب بزند و کارکرد کبد را دچار اختلال کند. همچنین استئاتو هپاتیت (steatohepatitis) دراین مرحله بروز کرده و در سونوگرافی قابل تشخیص می باشد.
کبد چرب نوع سوم
این مرحله بسیار خطرناک می باشد. علائم کبد چرب به شدت در فرد مبتلا بروز کرده و به راحتی قابل مشاهده می باشد. در این محله کبد به دیافراگم فشار وارد می کند و درد شدیدی در بالای شکم حس می شود. این محله را سیروز کبدی می نامند که معمولا تمام بافت کبد تخریب شده و کبد قابلیت ترمیم خود را از دست میدهد.
نشانه های کبد چرب
نشانه های کبد چرب خفیف معمولا قابل مشاهده نمی باشد و علائم خاصی را همراه ندارد اما با پیشرفت بیماری فرد دچار خستگی و بی حوصلگی می شود و همچنین اندازه کبد بزرگتر شده و فشار ناشی از بزرگ شدن آن سبب بروز درد در ناحیه شکمی می شود. معاینات پزشکی در مرحله می تواند به راحتی کبد چرب را تایید کند. از دیگر نشانه های پیشرفت بیماری کبد چرب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بی اشتهایی
- کاهش وزن
- درد شکمی
- ضعف فیزیکی
- کوفتگی و خستگی
- تیرگی و خشکی پوست پشت دست و آرنج و کشاله ران
- شکم متورم و پر از مایع شده
- زردی پوست و چشم
- لکه های قهوه ای روی پوست و ناحیه کمربندی پشت شکم
- گیجی
- تمایل به خونریزی راحت تر و سریع
پیشگیری کبد چرب
کبد چرب به راحتی قابل پیشگیری می باشد و می توان با تغذیه مناسب و داشتن تحرک و ورزش روزانه حتی عوامل ژنتیکی آن را نیز کنترل کرد. مصرف سبزیجات و دوری از مصرف شیرینی و فست فود در جلوگیری از کبد چرب می تواند بسیار اثر گذار باشد.
درمان کبد چرب
معمولا درمان کبد چرب نیز علاوه بر مصرف داروهایی مانند متفورمین باید با تغییراتی در سبک زندگی فرد انجام شود. مصرف برخی از مواد غذایی که معمولا به عنوان تصفیه کننده کبدی یاد می شوند نیز بسیار مفید می باشد مانند لیمو ، پیاز ، سیر ، چغندر و …
