موضوع اجباری و الزامی شدن اینماد از پرحاشیه‌ترین و دردسرساز ترین دغدغه‌های اکوسیستم نوآوری کشور در یک سال گذشته بود. حالا پرداخت‌یارها به شیوه‌ای متفاوت با آن مواجه شدند. پیش از آنکه اینماد کسب‌وکارشان را از بازار کار حذف کند، این بار در اقدامی متفاوت خود تصمیم به حذف اینماد از صفحه اول سایت خود کردند. این نخستین نافرمانی اجتماعی اکوسیستم است که به دست پرداخت‌یارها رخ داده است ، دز ادامه با مجله اینترنتی روژال همراه باشید .
اقدامی که شاید بتوان آن را جدی‌ترین واکنش اکوسیستم در چند سال اخیر به تصمیمات ناگهانی نهادهای حاکمیتی دانست. زرین‌پال و جیبیت اولین گام را برداشتند و حالا دیگر شاهد حذف اینماد از صفحه نخست تعداد بیشتری از کسب‌وکارها هستیم. این روند در حالی است که اظهاراتی درباره پیمانکاری اینماد توسط شرکتی که خود یکی از فعالان کسب‌وکارهای حوزه پرداخت است نیز مطرح شده.
یک واکنش اجتماعی به اجباری غیر قانونی
مدیرعامل جیبیت و رئیس هیات‌مدیره انجمن فین‌تک که از ابتدای اجباری شدن جریان اینماد مخالفت خود، انجمن فین‌تک و دیگر پرداخت‌یارها را نسبت به این موضوع اعلام کرده بود، نیز اعلام کرد اینماد توسط پشتیبانی فنی جیبیت از این سایت حذف شده است. او اعتبار جیبیت را حاصل فعالیت این کسب‌وکار و نه اینماد اجباری می‌داند.
«مهدی شریعت‌مدار» در پاسخ به این پرسش که آیا حذف اینماد تصمیمی به دلیل مشکلات فنی ایجاد شده از طرف آن بوده است، گفت: «بر اساس بررسی‌ها تیم فنی و همه مشکلاتی که اینماد ایجاد کرده بود تصمیم به حذف آن گرفته شد. البته ما در جیبیت اینماد را از ابتدا روی صفحه اصلی قرار نداده بودیم.»
او در ادامه توضیحات خود با تاکید بر اینکه حذف اینماد یک اقدام جمعی توسط کسب‌وکارهای اینترنتی است، گفت: «بخش خصوصی شفاف اعلام کرده که ما مشکلات بزرگ‌تری نسبت به اینماد را باید مدیریت کنیم و تا امروز هم اعتبار کسب‌وکارمان حاصل اینماد نبوده است. از همین رو دلیلی برای استفاده از اینماد اجباری وجود ندارد.»
تلاش کسب‌وکارهای اینترنتی برای نشان دادن یک اشتباه
شریعت‌مدار در پاسخ به این پرسش که آیا همه‌گیری حذف اینماد توسط کسب‌وکارها از صفحه اول وب‌سایت‌ها می‌تواند حساسیت لازم نهادهای مسئول را افزایش دهد، گفت: «امیدواریم که اتفاقی شکل بگیرد و مجلس و مرکز توسعه تجارت الکترونیکی متوجه بی‌ثمر بودن این اجبار و البته غیرقانونی بودن آن بشوند. ما وظیفه خود می‌دانیم که این موضوع را علنی کنیم. همه گیر شدن حذف اینماد حداقل توجه مجلس را جلب می‌کند.»
او با اشاره به اینکه نمایندگان مجلس با این اقدام نسبت به مشکلاتی که ما به شکل اجرایی با آن مواجه هستیم، خواهند شد، گفت: «بعد از ارتباطی که با مجلس برقرار شد، بخش خصوصی پیشنهادهای خود را برای مجلس ارسال کرد و در حال حاضر امیدواریم فرایند بررسی این پیشنهادات با سرعت و توجه بیشتری مورد پیگیری قرار بگیرد.»
شاپرک آخرین ضرب‌العجل اجباری شدن اینماد را اعلام کرد؛ آیا پرداخت‌یارها به آخر خط رسیده‌اند؟
تسهیل کافی نیست
شریعت‌مدار با توضیح درباره این موضوع که تا امروز شاهد واکنش‌هایی برای بهبود شرایط اینماد بوده‌ایم، اما این موضوع خواست و نیاز نهایی کسب‌وکارهای الکترونیکی نیست، گفت: «هیچ واکنشی برای توقف اجباری شدن اینماد وجود نداشته است. این در حالی است که مشکل اصلی بخش خصوصی اضافه شدن اینماد به عنوان یک سد به سدهای قبلی است.»
او با اشاره به اینکه اینماد مجوزی روی همه مجوزها اضافه شده است، گفت: «هیچ قانون بالادستی برای اجباری شدن اینماد وجود ندارد و تلاش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی برای اجباری شدن اما تسهیل دریافت اینماد هیچ تضمینی برای آینده نمی‌دهد. با توجه به رویکرد مرکز توسعه تجارت الکترونیکی این امکان وجود دارد که دو سال دیگر فضا سخت‌تر از امروز شود.»
به گفته او زمانی که به یک نهاد خاص چنین اختیار تامی داده شود، منجر به ناکارامدی خواهد شد. این روند انحصاری فسادآور است و یک امضا طلایی است علیه کسب‌وکارها است.
او در پاسخ به این پرسش که چقدر امکان فرسایشی شدن این روند وجود دارد و کسب‌وکارها تا چه نقطه‌ای امکان تعامل با اینماد را دارند، گفت: «به هر حال احتمال فرسایشی شدن این ارتباط وجود دارد. از همین رو است که ما خواهان ورود مجلس هستیم. به هر حال این روند غیرقانونی است و قانون گذار این وظیفه را به سامانه دیگری تحت عنوان سامانه G4B (درگاه ملی مجوزهای کشور) داده است. این سامانه بلوغ و مطلوبیت کافی را از نظر کسب‌وکارها دارد.»
نمادی برای اعتماد، اما کند
مدیرعامل زرین‌پال در پاسخ به این پرسش که آیا اینماد به لحاظ فنی سایت زرین‌پال را با مشکلی مواجه کرده بود که تصمیم نهایی حذف آن از سایت شد، گفت: «اینماد به شدت کند بود و این مشکل چندین و چند بار گزارش شده بود. هیچ پاسخی دریافت نکردیم و در نهایت برای بهره‌وری بهتر کاربران زرین‌پال اقدام به حذف آن کردیم.»
«مصطفی امیری» با تاکید بر اینکه نماد اعتماد در دنیا خودش یک کسب‌وکار است و در ایران به یک جریان درون سازمانی تبدیل شده است، ادامه داد: « ما از طرف زرین‌پال دوبار در سامانه شفافیت سوال طرح کردیم و خواستار اطلاع از جزئیات روند کاری پیمان کارهای نماد و شرح کاری آنها شدیم. در نهایت گزارش هایی به دست آوردیم که بر اساس آن ممکن است از سرویس BOT استفاده شده باشد.»
امیری با اشاره به اینکه مدل کار پیمانکار معرفی شده به شدت نگران کننده است، گفت: «وضعیت فعلی نشان دهنده این است که شرکت مگفا پیمانکار است. این که شرکتی که خودش پرداخت‌یاری دارد و اینکه قصد دارد در آینده با دیتا چه کند، برای ما بسیار نگران کننده است. البته این نگرانی ها ممکن است زاده ذهن ما باشد و آنها در نهایت دسترسی هم به اطلاعات نداشته باشند. اما به دلیل همین نگرانی‌ها بهتر است که شفاف بگویند ماجرا چیست.»
جدالی برای اعتبار و اعتماد
مدیرعامل زرین پال در پاسخ به این پرسش که اگر روند حذف اینماد از طرف کسب‌وکارها همه‌گیر شود و در مراحل بعد سایر کسب و کارها اینماد را حذف کنند، آیا اجباری شدن آن با تغییری مواجه خواهد شد، گفت: «نماد اعتماد تمامی اعتبارش را از کسب‌وکارها دارد و اگر این جدال تبدیل به یک دعوای جدی شود نتایج خوبی نخواهد داشت.»
امیری در ادامه گفت: «امیدواریم این مسئله به عنوان مشکل فنی و کسب و کاری مورد بررسی قرار بگیرد. ما همواره شفاف اعلام کرده‌ایم که هیچ کس مخالف اینماد نیست. مسئله در شرایطی است که اختلال پیش آمده است. از همین رو برای حل این اختلال گزینه بهتر، برون سپاری اینماد به بخش خصوصی توانمند یا به هر حال حل کردن مشکلات آن است.»
مدیرعامل زرین‌پال همچنین با انتقاد از روند زور و اجبار از طرف اینماد گفت: «به هر روی زمانی که بازوی اجبار هم وجود داشته باشد نتایجی از این دست و مقاومت کسب‌وکارها خیلی هم دور از ذهن نبود.»
فشار اجباری کردن اینماد بر کارآفرینان اینترنتی
سکوت مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در مقال حذف اینماد
او همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا تا این لحظه زرین‌پال با واکنشی از طرف مرکز توسعه تجارت الکترونیکی یا شاپرک برای حذف اینماد مواجه شده یا خیر، گفت: «ما خودمان را برای برخوردهای ناگهانی آماده کرده‌ایم و امیدواریم با این مسئله احساسی برخورد نشود. مشکل فنی تا امروز حل نشده و از سویی دیگر بخشی از مشکل ما هم مرتبط با موضوع اجبار اینماد است.»
به گفته او مجلس هم این اجبار را مغایر سیاست‌های تدوین شده می‌داند. از همین رو اگر احساسی نگاه نشود و موضوع را بررسی کنند موجب بهبود شرایط و رفع دغدغه بخش قابل توجهی از جریان کسب‌وکار الکترونیکی کشور خواهد شد.
امیری همچنین با اشاره به اینکه اینماد به صورت اختیاری فعالیتی درست است و بحث این است که باید به بخش خصوصی سپرده شود و دریافت آن هم اختیاری باشد، گفت: «بهتر بود اصول و ضوابطی برای واگذاری این روند به بخش خصوصی نوشته می‌شد. باید این موضوع را پذیرفت که مدل‌های ارجاع شده به بخش خصوصی همواره نتایج خوبی داشته‌اند.»
مدیرعامل زرین‌پال با تائید اینکه اجباری شدن اینماد در تصمیم این پرداخت‌یار برای حذف اینماد تاثیر داشته است، گفت : «به نظر ما این کسب و کارها هستند که به اینماد اعتبار می دهند. اعتبار اینماد حاصل تلاش شرکت‌هاست.»
آیا پایان خوش در انتظار کسب‌وکارهاست؟
اینماد نزدیک به ۱۰ سال است که برای کسب‌وکارهای اینترنتی تعریف شده و یک سال اخیر پرحاشیه‌ترین روزهای خود را گذرانده است. الزامی شدن آن با مخالفت جدی کسب‌وکارها همراه است و هرقدر پافشاری بر مخالفت با آن بیشتر شده از سوی دیگر پافشاری مرکز توسعه تجارت الکترونیکی و شاپرک افزایش پیدا کرده است.
حالا شائبه پشتیبانی شرکتی که اتفاقا خود در حوزه پرداخت‌یاری هم فعال است و پشتیبانی اینماد را هم انجام می‌دهد، نگرانی پرداخت‌یارها را بیشتر کرده است. هرچند اطلاعات دقیقی درباره این موضوع در دست نیست، اما سکوت و عدم شفاف‌سازی نهادهای مسئول فضا را بیشتر خاکستری کرده و انتظار برای شفاف‌سازی هر روز بیشتر از گذشته است.
