در زمان برقراری رابطه ی جنسی بخشی از مغز که مسئول توانایی های مربوط به استدلال منطقی است، به طور موقت غیر فعال می شود، به همین دلیل است که آدم ها در حین رابطه جسورتر و گستاخ تر هستند.
قشر اوربیتوفرونتال جانبی مغز در حین رابطه ی جنسی فعالیت کمتری دارد، یعنی همان بخش از مغز که وظیفه ی استدلال، تصمیم گیری و ارزش گذاری را برعهده دارد. علاوه بر این، بین غیر فعال شدن این بخش از مغز و کم شدن ترس و اضطراب ارتباط وجود دارد.
در حقیقت از کار افتادن قشر اوربیتوفرونتال جانبی بی دلیل نیست، چون ترس و اضطراب در تحریک شدن اختلال ایجاد می کند و منجر به مشکلاتی مثل اضطراب عملکردی می شود.
تصاویر حاصل از عکسبرداری های پزشکی نشان می دهد چندین بخش مختلف در مغز در واکنش جنسی نقش دارند.
محققان پی برده اند که بخش مربوط به اندام های تناسلی در قشر حسی مخ، نواحی حرکتی، هیپوتالاموس، تالاموس و توده ی سیاه، همگی در هنگام اوج لذت جنسی فعال می شوند.
ناحیه ی تالاموس به ترکیب و یکپارچگی اطلاعات به دست آمده از تماس فیزیکی، حرکت و هر گونه خاطره و فانزی جنسی ای کمک می کند که می توانند در رسیدن به اوج لذت جنسی تأثیر گذار باشند. در همین حین، ناحیه ی هیپوتالامس مشغول تولید هورمون اکسی توسین می شود و احتمالاً به هماهنگی انگیختگی کمک می کند.
نواحی حرکتی هم نقش دارند چون بدن در حین رابطه در حرکت است و بخش مربوط به اندام های تناسلی در قشر حسی مخ تمام تماس های فیزیکی با نواحی تناسلی را ثبت می کند.
در حین ارگاسم، مغز دائماً در حال تولید مقادیر زیادی هورمون ها و نورو شیمیایی های مختلف است. یکی از این مواد، دوپامین است، هورمونی که باعث به وجود آمدن احساس لذت، میل جنسی و تحریک شدن می شود.
دوپایمین در بخشی از مغز به نام ناحیه ی تگمنتوم شکمی تولید می شود و در بخش های دیگر مغز مثل هسته ی اکومبنس و قشر پیش پیشانی منتشر می شود.
بعضی ها از دوپامین به عنوان هورمون لذت یاد می کنند، اما تحقیقات نشان داده تأثیر این هورمون فراتر از خوشی های موقتی است. این هورمون در حقیقت، بیشتر نوعی ماده ی شیمیایی آموزش پذیر است که در ایجاد علاقمندی به پاداش هایی مثل غذا و رابطه ی جنسی و فهمیدن روش های دستیابی بیشتر به این پاداش ها تأثیر دارد.
هورمون دیگری که در حین تجربه ی ارگاسم تولید می شود، اکسی توسین است. این هورمون که توسط غده ی هیپوفیز تولید و در هیپوتالاموس منتشر می شود، باعث ایجاد احساس نزدیکی در ما نسبت به دیگران می شود و محبت را افزایش می دهد.
اکسی توسین را به عنوان هورمون پیوند دهنده هم می شناسند چون در حین شیردهی هم تولید می شود و به ایجاد احساس عشق و دلبستگی کمک می کند.
پرولاکتین هم هورمون دیگری است که حین ارگاسم تولید می شود و کار آن ایجاد احساس رضایت خاطری است که با اوج لذت جنسی همراه می شود. این ماده همچنین اصلی ترین هورمون تولید شیر بعد از بارداری است.
البته تولید هورمون های اکسی توسین و پرولاکتین در حین رابطه ی جنسی و شیردهی به این معنی نیست که شخص در این دو موقعیت احساس یکسانی را تجربه می کند. این هورمون ها می توانند نقش های مختلفی در بدن ما ایفا کنند و بخشی از روش مغز برای تحکیم روابط اجتماعی هستند.
جالب آنکه مغز فرق زیادی بین رابطه ی جنسی و دیگر تجربه های لذت بخش قائل نمی شود. بخش هایی از مغز که بعد از خوردن مقدار زیادی از یک غذای خوشمزه یا برنده شدن در یک بازی، احساس خوبی در ما ایجاد می کنند، همان بخش هایی هستند که حین ارگاسم هم درگیر می شوند.
رابطه ی جنسی یک تجربه ی لذت بخش است، چون در حین آن، مسیرهای پاداش در مغز فعال می شوند و به ارگاسم می انجامند. این ها دقیقاً همان شبکه هایی هستند که در واکنش به مصرف مواد مخدر و الکل، قمار کردن، گوش دادن به موسیقی مورد علاقه ی خود یا لذت بردن از یک غذای خوشمزه، فعال می شوند.
این صرفاً تصور شما نیست و بدن واقعاً در حین رابطه ی جنسی نسبت به درد کمتر حساس می شود.
با فعال شدن غده ی هیپوفیز و تولید هورمون های اندورفین، اکسی توسین و وازوپرسین، درد کاهش و احساس نزدیکی و پیوند افزایش پیدا می کند.
احتمالاً به همین دلیل است که کارهایی که در موقعیت هایی خارج از رابطه ی جنسی، برای ما ناخوشایند محسوب می شوند، در حین برقراری رابطه ی جنسی نه تنها چندان دردناک نیستند، بلکه لذت بخش هم هستند.
اینکه بعضی افراد از درد کشیدن، لذت جنسی می برند احتمالاً به این خاطر است که ارگاسم و احساس درد در واقع قسمت های یکسانی از مغز را تحت تأثیر قرار می دهند.
بخش هایی از مغز (مثلاً درون قشر مغز) که وظیفه ی ایجاد حس درد را برعهده دارند، در حین ارگاسم هم فعال می شوند.
گرچه دانشمندان هنوز به رابطه ی میان درد و ارگاسم پی نبرده اند، اما بعضی تحقیقات نشان داده است که تحریک واژنی احتمالاً در بعضی زنان باعث کاهش حساسیت به درد می شود.
بعد از تجربه ی اوج لذت جنسی، سرعت فعالیت های مغزی کاهش پیدا می کند، اما مغز به طور کامل غیر فعال نمی شود.
هم در مردان و هم در زنان، با وقوع ارگاسم، دستگاه عصبی پاراسمپاتیک این پیام را دریافت می کند که کار آرام کردن بدن را شروع کند. قشر پیش پیشانی مغز، که پیش از آن فعال شده و منجر به ارگاسم شده بود هم آرام می گیرد و این مسأله ناشی از افزایش سطح هورمون اکسی توسین است تا احساس پیوند را تسهیل کند.
علاوه بر این، مغز بعداز ارگاسم به طور خودکار و در مقادیر زیاد سروتونین تولید می کند. این هورمون باعث ایجاد احساس سرخوشی و آرامش می شود. در بعضی افراد، سروتونین همچنین می تواند منجر به احساس خواب آلودگی و میل به چرت زدن شود.
هم در مردان و هم در زنان، در حین برقراری رابطه ی جنسی مغز اکسی توسین تولید می کند، هورمونی که وظیفه ی آن ایجاد احساس نزدیکی و پیوند است. با این حال، مغز زنان بعد از ارگاسم عملکرد نسبتاً متفاوتی دارد.
در زنان، بعد از ارگاسم هم مغز به تولید اکسی توسین ادامه می دهد، که احتمالاً علت تحریک آمیز بودن نوازش های بعد از رابطه ی جنسی برای زنان همین مسأله است.
گرچه ما معمولاً ارگاسم و لذت جنسی را وابسته به تحریک اندام های تناسلی می دانیم، اما این تصور تاحدودی اشتباه است. در بعضی موارد، مغز می تواند مسیرهای جدیدی به سمت احساس لذت ایجاد کند که اصلاً ارتباطی به اندام های جنسی ندارند.
وقتی اندام های تناسلی صدمه می بینند یا برداشته می شوند، مغز با تنظیم مجدد احساسات به ما این امکان را می دهد که لذت جنسی و ارگاسم را از طریق دیگر بخش های بدن تجربه کنیم.
برای مثال، افرادی که پایین تنه ی آن ها در اثر یک آسیب فلج می شود، مغز، خود را مجدداً تنظیم می کند تا به فرد این امکان را دهد که از طریق تحریک قسمت های دیگری از بدن، مثل پوست بازو یا نوک سینه ها، به ارگاسم برسد.
در لذت بخش بودن تجربه ی ارگاسم تردیدی نیست، اما ممکن است این ترفند مغز برای وادار کردن ما به تولید مثل باشد.
اگر منصفانه به آن فکر کنیم، به خطر انداختن زندگی و سلامت خود برای به دنیا آوردن چیزی که مانند یک انگل ۹ ماه درون بدن زندگی می کند و بعد از آن هم باید چندین دهه صرف بزرگ کردن آن شود، به دور از عقل و منطق است. بنابراین احتمالاً طبیعت به نوعی ما را فریب می دهد تا مطمئن شود نسل ما ادامه پیدا خواهد کرد.
گرچه دانشمندان هنوز کاملاً مطمئن نیستند که اساساً چرا چیزی به نام ارگاسم وجود دارد، اما تردیدی نیست که تجربه ی یک لحظه سرخوشی محض، پاداش برقراری رابطه ی جنسی برای ما است. این پاداش باعث پابرجا ماندن این رفتار می شود و باعث می شود برای تجربه ی بیشتر آن، بارها و بارها رابطه ی جنسی را تکرار کنیم.
علاوه بر وادار کردن ما به تولید مثل، ارگاسم احتمالاً به حفظ سلامت مغز هم کمک می کند.
از آنجایی که برقراری رابطه ی جنسی گردش خون در مغز را به میزان چشمگیری افزایش می دهد، احتمالاً این مسأله تا حدودی به حفظ سلامت مغز کمک می کند.
تحقیقات همچنین نشان داده گرچه حالا فرآیند تخمک گذاری در زنان به صورت خودکار رخ می دهد و به فعالیت جنسی آن ها ارتباطی ندارد، اما احتمالاً ارگاسم در گذشته در زنان در تخمک سازی آن ها نقش داشته.